dinsdag 25 maart 2014

Ik wilde een waar verhaal vertellen, zegt Laurent Binet over zijn boek HhhH

Ik wilde de waarheid delen met de lezers, niet liegen, ik wilde de vragen delen, de problemen delen. Bij het schrijven begon ik al snel mijn verhaal te becommentariëren. Ik wist niet wat er zou gebeuren, ik wist niet wat ik zou ontdekken. Er ontstaat een verhaal en een meta-verhaal, maar wat moest het evenwicht zijn? Mijn uitgever zei hou op met dat geklets, ik kletste in het begin te veel, en ik schrapte, schrapte tot er een evenwicht van 2/3 verhaal en 1/3 commentaar overbleef.

Tegenover mijn aanpak staat die van Jonathan Little met zijn les Bienveillantes, de Welwillenden. Het is een liefdesgeschiedenis gecombineerd met een nazi. Maar je kunt geen nazi's begrijpen, ook niet in fictie, je kunt de sleutel van het nazisme niet begrijpen. Het is fout dat te proberen. Ik vermeed juist de monologue interieur, je kunt de gedachten van een nazi niet begrijpen.

Ik vraag: misschien kun je ze verklaren?

Je gaat niet in het hoofd van iemand zitten, dus stopte ik mijzelf erin. Het verhaal van de twee parachutisten die Heydrich in 1942 vermoorden is zo sterk dat je daar geen fictie bij nodig hebt. Literatuur hoeft niet samen te vallen met fictie. Zo kon ik bij een verklaring komen.

Het is niet geheel naïef dat ik hiermee bezig ben geweest, mijn vader was geschiedenisleraar, mijn moeder Joods. Er zijn weken dat ik  niet denk aan mijn joods zijn, maar je hebt ouders van de tweede generatie kinderen, die zelf dus nog de oorlog hebben meegemaakt, die er nooit of altijd over praten. Dat blokkeert. Maar de generaties erna zijn dat niet, die zijn geïnteresseerd. De geschiedenis leert ons niets, maar onthou wel wat er is gebeurd.

Laurent Binets tweede boek gaat over de Franse president Hollande die hij tijdens zijn verkiezingscampagne volgde Rien ne se passe comme prévu, Niets gebeurt zoals het voorspeld is.
Je kunt niet objectief zijn maar je moet wel bij de feiten blijven. Ik construeerde fictie en deconstrueerde die nadien. Maar je kunt het als fictie lezen. In Frankrijk is het een récit, een story, in Nederland heet het literaire non-fictie.